Basoak muxu batekin ematen digu ongietorria. Zuhaitzen artetik aurrera egin ahala, erakarri, hurbildu eta elkartu egiten direla ikusiko dugu, muxu bat emateraino. Basoa toki magikoa da. Bertan, irudiak agertu eta desagertu egiten dira, artistak behin eta berriro txunditzen gaitu, zuhaitzek hitz egiten dute eta bilaketa hastera animatzen gaituzte. Gure galderen zain daude zuhaitzak, beren erantzunak erakusteko.

Naielen ostadarra da Basoko irudi erakargarri eta ezagunenetako bat. Artistaren ilobetako bat da Naiel.

“Aitona basoa margotzen hasi zenean, amak bere sabelean mendira eramaten ninduela kontatzen zidan”

diosku Naiel Ibarrolak. Irudi sentitu eta indartsua da, basoko zuhaitzen bidez erakusten baitu ostadarra, euriaren ostean.

Multzo artistiko honetan, Ibarrolak ostadarra deseraikitzen du hiru zuhaitzetan. Hala, elementurik sinpleenetara mugatzen du. Artistak kolore beltza erabiltzen du ostadarraren koloreen argitasuna gailentzeko.

Basoa bezalako espazio batean margotzea eta bereziki, plano desberdinetan kokatutako zuhaitzetan margotzea, erronka galanta izan zen artistarentzat. Izan ere, dimentsionaltasunari eta perspektibari buruzko ideiak berrikusi behar izan zituen.

Ekaitz egun batean, tximista bat erori zen basoan eta artistak tximista horren sigi-saga argitsua margotu zuen, zuhaitzen artean harrapatuta. Agustin Ibarrolaren hitzetan.

“Tximista eta ostadarra nirekin jolastera eta margotzera etorri ziren basora”

Ibarrolak basoaren goiko partea aukeratu zuen 57 taldea omentzeko. Artista bera talde horren parte izan zen, Jorge Duarte, Juan Serrano, Jorge Oteiza eta Nestor Basterretxearekin batera. Artea jendartera hurbiltzea izan zen talde horren helburua. Horretarako, kolore bizi eta kontrastatuak erabiltzen zituzten, gizarteko pertsonen, hizkuntzen, mailen eta ohituren aniztasuna irudikatzeko.

Multzo artistiko honetan, marra horiek enborraren bertikaltasuna eratzen eta ulertzen laguntzen dute. Lurretik hasten dira marrak eta zuhaitz osoan gora doaz. Ostean, hazi eta angelu desberdinetan zabaltzen dira, gorantz.

Behin, artelana ikusi nahi zuten motor-gidari batzuen zaratak artistaren arreta erakarri zuen. Hala, Ibarrolak irudi bitxi hau egin zuen, bere semea bezalaxe basora motorrean hurbiltzen diren bisitariak oinarri hartuta.

Multzo artistiko honek gizakiaren bilakaera irudikatzen du, Ibarrolaren ikuspegitik. Hemendik ikusten ditugun irudi batzuk basoaren bihotzetik hasten dira, lerro bertikal eta xume modura, eta mugitzen goazen heinean, mendi-hegalean gora doazen ibiltariak bihurtzen dira. Salaketa sozialaren, fabriken eta manifestaldien parte izandako gizon-emakumeak irudikatzen dituzte. Aldi berean, iraganeko gizon-emakumeak ere badira, hots, Santimamiñeko kobetako gizon-emakumeak. Oinez doaz bata bestearen atzetik, astiro-astiro, eta zama kendutakoan, haurtzarora bueltatzen dira. Zuhaitzen artean jolasean ikusiko dituzue. Beste aldean dago Basajaun, basoko zaindaria, gizon-emakumeei begira.

Gure erraldoi gorria bat-batean agertzen da Gizateriaren martxa multzo artistikoa osatzen duten zuhaitzen artetik. Maldan gora agertzen da eta gure begirada erakartzen du bere indarrarekin. Ibarrola bera ote da erraldoi gorri hau, guri konplizitate-keinu bat egiten?

Basoko puntu honetan batzen dira iragana eta oraina. Labar-artearen aurkikuntzak erabat txunditu zuen Ibarrola. Hala, basoan bizi izan ziren lehenengo artista haien begiak irudikatu nahi izan zituen.

Artistaren arabera,

“Naturaren begiek, iraganeko begiek eta oraingo begiek zuk bezalaxe begiratzen dute. Bizitzak nik baino begi gehiago ditu, ni neu lekuz aldatu arren eta bizitzarekiko dudan ikuspegia zabaldu arren.”

Multzo artistiko hau Kazimir Malevitx artistaren irudi geometriko eta erredukzionistei egindako omenaldi txikia da. Arte abstraktua landu zuen margolari horrek eta bere garaian oso polemikoak izan ziren margolanak egin zituen, hala nola Atze zuriaren gainean lauki zuria edo Lauki beltza.

Bukatu gabe dagoen zirkulu honek bisitariekin jolasten du, ilusio edo amarru bat sortzen baitu. Horrekin, artistak perspektiba-joko txiki bat planteatzen digu berriz.

Zuhaitzez osatutako inguru bizi honetan, irudiek bizia hartzen dute eta zirkulu soil bat dirudien hori hutsune bat bihurtzen da, basoaren bihotzera erakartzen gaituen hutsunea, alegia.

Grekoak bere koadroetan kolorea aplikatu aurretik, kolore-probak egiten zituen ertzetan. Proba horietan oinarrituta, Ibarrolak artista horrekiko miresmen osoz egin zuen konposizio hau.

Ibarrolak margotzera igotzen zenean ikusten zituen animaliek ere badute beren tokia zuhaitzen artean. Gaur egun, artistak artelana osatzen joan ahala margotutako 16 animalia ikus daitezke basoko eremurik magikoenean.

Sugarrak gure arbasoek kobazuloetan egiten zuten suak emandako berotasuna, argia eta babesa adierazten ditu. Ibarrolak ideia indartsu hori islatu du basoko bost zuhaitzetan eta hain zuzen ere, zuhaitz horiek dira su hura piztuta mantentzearen arduradunak.

Hasiera batean, Uhin zuria lana Sugarra multzo artistikoaren parte izan zen baina gero, izaera propioa eman zitzaion eta multzo artistiko burujabea bihurtu zen. Bai Uhin zuria eta bai Sugarra lurretik jaio eta basoaren goialderaino doaz.

Lerro zuzenak espazio oker baten gainean marraztearen inguruko azterketa-lana da multzo artistiko hau. Ibarrolak garrantzia nabarmena eman zion, lan honetatik abiatuz beste hainbat hausnarketa sortu zirelako, ostean baso osoan zehar garatuko zituenak.

Inpresionismoaren edo kubismoaren tankerako beste arte-abangoardia batzuekin egin zuen bezalaxe, Ibarrolak puntillismoaren teknika erabili nahi izan zuen bere lanean. Artistak koloreetako puntu txiki eta argiz beteak margotu zituen, lurretik zerura doazenak.

Multzo artistiko hau Ibarrolaren perspektiba ausartenetako bat da. Argi-efektu bat sortu zuen bost zuhaitzetan, erdigunetik sortua dela eta aldi berean erdigune horrekin bat egiten duela dirudiena. Kolore biziak erabili zituen Ibarrolak, morea eta berdea adibidez, sentsazio hori areagotzeko.

Negatiboaren eta positiboaren arteko konbinazioak hainbat konposizio sortzen ditu. Bakoitzak bere modura lantzen du kolore laranja, morea, urdina eta berdea duten marra bertikal eta horizontalez eta lerro kurbatu eta zuzenez betetako joko iradokitzaile hau.

Multzo artistiko hau hobeto ulertzeko, Ibarrolak gai nuklearren inguruan esandakoa izan behar dugu kontuan:

“Zuhaitzen artetik Gernika ikusten da eta Picassoren Gernikak Nagasaki eta Hiroshimako bonbardaketa, militarismoa eta mehatxuzko mundu nuklearra dakarzkit gogora; nik, horien aurrean, eskuak altxatu eta aski dela oihukatuko dut”.

Oraingo honetan, zuhaitzen artean sakabanatutako zirkuluerdiek gonbidatzen gaituzte jolastera, haiek elkartzeko edo banatzeko, paseatzen joan ahala. Artelanaren eta hari begira dagoen bisitariaren arteko elkarrizketa da.

22 zuhaitz hartzen dituen konposizio hau artistak Kordobako meskitaren inguruan egindako interpretazioa da. Enborrak zutabe bihurtzen dira eta elkartu egiten direla dirudi, airean arku delikatuak sortuz.

Marra urdin, berde eta moreak erritmo bihurtzen dira, ahalik eta elementu gutxien erabiliz ahalik eta gehien adierazi ahal izateko. Proposamen hau Minimal Art esaten zaion eta kolore puruak eta oinarrizko forma geometrikoak erabiltzean datzan arte-korrontetik sortua da.

Beste behin, lerro zuriaren interpretazioa daukagu: zuhaitzen gainean margotu izanak lerroaren horizontaltasuna nahasten du eta gorantz doan lerro diagonala dirudi, paisaia modu zehatz eta zeiharrean moztuz.

Zuhaitz bakarra hartzen duen artelan hau koloreetako zirkuluen multzo anitz eta biziaren azken adierazpena dela esan genezake, basoan duen kokapenagatik.

Ibarrolak hasiera batean basoan egindako esperimentazioaren baitan, zuhaitzaren enborraren benetako kurbaren gainean margotutako kurbek sortzen duten ikusizko efektuaren interpretazio berria aurki dezakegu.

Margolan baten alde positiboaren eta negatiboaren arteko joko kontzeptual eta bisuala ere islatu da zuhaitzetan. Forma bat positiboa eta negatiboa izan al daiteke aldi berean?

Multzo artistiko honi Mariluzen errubrika ere esaten zaio. Agustinen emaztea da Mariluz eta multzo artistiko batzuk margotzeko prozesuan parte hartu zuen. Lan honekin, artistak eskerrak eman nahi dizkio bere emazteari, modu xume eta irmoan.

Irudikapen enigmatikoa da, ez baitakigu artistak ongietorria emateko edo agur esateko izan daitekeen mezu hau nori zuzendu nahi dion: familiari, bisitariei edo basoari berari.

Multzo artistiko hau pintatze-prozesuan dago.

Multzo artistiko hau pintatze-prozesuan dago.