Lilian Antonia Portillo eta Tulita Tobar Salvadorreko Emakumeen Kolektiboko eta El Salvadorreko Herri Borrokaren Kontinentearteko Leihoko alkateak Europako hainbat herrialdetan izan dira joan den urrian, El Salvadorreko udalerrien egoera partekatzeko. Azken bisita gisa, Bizkaiko Foru Aldundiko Lankidetza eta Aniztasun Zuzendaritzarekin bildu dira. Topaketa horien helburua Europarekin elkartasun- eta lankidetza-loturak sortzea da, herrialdeko 262 udalerriek duten egoeraren aurrean.

El Salvador, Bizkaiko Foru Aldundiaren lankidetza-konpromisoan hasieratik presente egon den lurraldea da. Kezkagarria da Erdialdeko Amerikako herrialde honek eta beste batzuek gaur egun bizi duten egoera. Duela gutxi salbuespen-egoera deklaratu da, eta murriztu egin da FODES, Udalerrien Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Funtsa, 1998an sortua eta Legegintzako Dekretu bidez arautua. Funts horiek duela gutxi arte herrialdeko diru-sarreren % 10 ziren. Hala ere, Nayib Bukeleren egungo Gobernuak 2021ean erabaki zuen FODESi eskainitako ehunekoa % 10etik % 1,5era jaistea, eta, modu osagarrian, sortutako Udal Lanen Zuzendaritza Nazionalaren bidez proiektu propioak ezartzeko konpromisoa hartu zuen, nahiz eta alkateek jakinarazi duten proiektu horiek ez direla oraindik gauzatu. Azpimarratzekoa da erosteko ahalmen handiagoa duten udalerri batzuetan diru-sarrerak ikusi ahal izan direla, baina ez pobreenetan.

Tulita Tobar, San José Las Flores udalerriko alkatea, 1.500 biztanlez osatua, bat dator FODES funtsek berea bezalako udalerrientzat duten balioarekin eta garrantziarekin. San José Las Floreseko jarduera nagusia biziraupeneko nekazaritzan oinarritzen da, eta diru-sarrerak, neurri handi batean, jasotako diru-bidalketetatik datoz. Tulitaren hitzetan, FODESek El Salvadorreko alkatetzetarako biziraupen-funtsa osatzen du. Alkateak berretsi du bere udalerriak askotariko ezaugarriak dituzten beharrizan asko dituela, eta funts horiek dira, hain zuzen ere, aurrerabiderako eta muturreko pobrezia-arazoak konpontzeko iturri, gizarte-proiektuak sortuz edo azpiegituretan lan eginez.

Lilian Antonia San Esteban Catarinako alkatea da, San Bizente Departamentuan. Udalerri hori oso kolpatua izan zen gerraren ondorioz, eta 7.000 biztanle inguru ditu. Lilianek bere biztanleriak bizi duen pobrezia-maila handia ere aipatzen du. Udalerriak, nahiz eta Globoaren Nazioarteko Jaialdia bezalako ekitaldiengatik kultur ospe handia izan, nekazaritzan ere oinarritzen du bere biziraupena, eta diru-sarrerak kalez kaleko salmentatik eta diru-bidalketetatik datoz gehienbat.

FODES indartsu baten gabeziaren aurrean, San Esteban Catarina edo San Jose Las Flores bezalako udalerriak oso ahulduta daude. Salvadorreko biztanleriaren premia larriagotuak, aipatutako muturreko pobreziak markatuta, batzuetan erresistentziak ahuldu egiten ditu. . Era berean, salbuespen-egoera dela-eta, beldurrak herrialde osoa zeharkatzen du Giza Eskubideen urraketengatik. Gastu militarrak gora egin du, espetxean dauden gazteen kopuruak gora egin du ustezko gaizkile gisa harrapatu ondoren, komunikabideei jazarri zaie eta gizarte-programak suntsitu dira.

Horregatik guztiagatik, El Salvadorreko udalerriek dituzten behar ugarien barruan, fronte sandinistako alkateek FODESa berreskuratzeari lehentasuna ematea eskatu dute, komunitateek aurrera egiteko lehentasunezkotzat jotzen baitute. Era berean, ingurumen-proiektuak eta proiektu jasangarriak sustatzearen garrantzia aipatu dute, ura eskuratzeko prozesuan oinarrizko ondasun gisa lan egitearen garrantzia eta testuinguru horretan emakumeek duten egoera berezia kontuan hartzea. Elkartasun-loturak eta laguntza suspertzeko motore gisa agertzen dira berriro ere.