Laespada: "Emakumeak, musikaren munduaren parte izateaz gain, aberastu eta eraldatu egin dute mundu hori, askeago eta pluralago".

Bilboko Elkarte Filarmonikoak egin dio harrera gaur "María Luisa Ozaita" Emakumeen Abesbatzen Jaialdiaren seigarren edizioari. Hitzordu honek bere lekua irabazi du jada Bizkaiko kultura-egutegian, izaera bereziagatik: parte hartzaile diren abesbatza guztiak emakumeek osatu dituzte, eta haien errepertorioa emakumeek konposatutako lanek osatu dute.

Jaialdia Bizkaiko Foru Aldundiko Enplegu, Gizarte Kohesio eta Berdintasun Sailak antolatu du, Berdintasun Zuzendaritzako Emakumeak estrategiaren bidez. Ekimen honek emakumeek musika-sorkuntzan duten presentzia aldarrikatu du, baita abesbatza-kantua gizartea eraldatzeko tresna gisa ere.

Gaur, hemen, indarrez aldarrikatu dugu talentua ez dela sexu kontua. Sorkuntzak ez du generorik. Eta emakumeek musikaren munduan ez ezik, mundu hori aberastu eta eraldatu ere egin dutela, askeago, pluralago eta anitzago izan dadin, historian zehar oztopoak jasan dituzten arren, eta, aurrerakuntzak gorabehera, oraindik ere badirautenak, azpimarratu du Teresa Laespadak, Enplegu, Gizarte Kohesio eta Berdintasuneko diputatuak. Jaialdi hau emakume desberdinen arteko topagune bat ere izan da, abesbatzan komunitate- eta adierazpen-modu kolektibo bat aurkitzen dutenentzat, gaineratu du.

Jardunaldian zehar, jaialdiak 150 emakume kantari bildu ditu, bost abesbatza-taldetan banatuta, hiru emakumeren eta bi gizonen zuzendaritzapean, hiru instrumentisten laguntzaz. Gainera, publikoari irekitako abesbatza-tailer bat ere antolatu da, jaialdiaren bokazio parte-hartzailea eta inklusiboa azpimarratzeko.

Jardunaldia goizeko hamarretan hasi da mahai-inguru batekin; bertan, parte hartzaile diren zuzendariek emakumeek sortutako musikak oraindik dituen egiturazko oztopoei buruz jardun dute: eskuragarri dagoen errepertorio mugatua, emakume zuzendari gutxi izatea eta emakume konpositoreen ikusezintasun historikoa.

Aldi berean, koru-tailer bat egin da Eva Ugalderen gidaritzapean, emakumeen koru-errepertorioan espezializatutako euskal konpositore ospetsuak. Bere gidaritzapean, elkar aurretik ezagutzen ez zuten hainbat emakumek Escucho tu voz cantar lana landu dute, Josune Lópezen testua duena eta arratsaldeko kontzertuan interpretatu dena.

Kontzertu nagusia 19:30ean izan da Bilboko Elkarte Filarmonikoan (Marqués del Puerto, 2), doako sarrerarekin eta aurretiazko izen-ematearekin (www.emakumeak.eus). Hona hemen parte hartu duten bost abesbatzak:

• Cantus Mulier (Asturias), Patricia Miriam Martínez Iglesiasen gidaritzapean.
• Zamudioko Kamara Korala (Zamudio), Iratxe Gezuraga Bilbaok gidatua. Honako piezak interpretatu ditu: Ave María (X. Sarasola), Lau Teilatu, Let It Shine eta Bo Yabo Haboker.
• Zirzira Ahots Taldea, Ius Pérez García buru duela. Bere errepertorioan honako lanak eskaini ditu: Paris (Izaro), Barbie Girl eta Ilargi Berriak.
• Hots Abesbatza (Oñati), Aitor Biain Bidarteren zuzendaritzapean. Diana Pérez Custodiok konposatutako De Mulierum Natura lanaren estreinaldi absolutua aurkeztu du.
• Gure Golé, Bilboko emakume ijitoen abesbatza, Aitor Biainen musika-koordinaziopean.

Azken talde honek emakumeak kultura-aniztasunetik ahalduntzearen sinboloa izan du, jaialdiaren zutabeetako baten adierazle: espazio koral bat sortzea, non adin, ibilbide, kultura eta gizarte-testuinguru desberdinetako emakumeek bizitzeko eta adierazteko aukera izan duten.

Sariketa horren bidez María Luisa Ozaitari (1939-2017) omenaldia egiten zaio. Barakaldon jaio zen emakume hau klabezinista, konpositore, zuzendari, musikologo eta aktibista izan zen. Mujeres en la Música elkartearen sortzailea izan zen, eta 1992an Bilbon egindako Emakumeen Nazioarteko VIII. Biltzarra ere sustatu zuen. Hark utzitako ondareak inspiratzen du ekimen honen espiritua: bikaintasun artistikoa, berdintasunarekiko konpromisoa eta emakumeen errepertorioa berreskuratzea, historikoa zein garaikidea.

"María Luisa Ozaita" Emakumeen Abesbatzen Jaialdia sustatzaileek antzemandako behar bati erantzuteko sortu zen: emakumeek emakume ahotsen abesbatzetarako sortutako partiturak eskuratzeko zailtasuna. Musikaren Euskal Artxiboarekin (ERESBIL) izandako lankidetzari esker, egiaztatu egin zen aurreko mendeetan ere emakume konpositoreak egon zirela, baina haien obrak ikusezin zirautela. Harrezkero, ekimen honek ondare hori berreskuratzeko ez ezik, emakumeek sinatutako obra berrien sorrera sustatzeko ere lan egin du.