Kultura Ondarearen Europako Urtea
Europako Parlamentuak eta Europar Batasuneko Kontseiluak 2018 Kultura Ondarearen Europako Urtea izendatzeko erabakia onartu zuten 2017ko maiatzaren 17an. Kultura Ondarearen Europako Urtearen helburua, alde batetik, ahalik eta jende gehien animatzea da Europako kultura ondarea ezagutu eta araka dezaten, eta bestetik, kidetasun sentimendua sendotu dezaten. 2018an honako gai hauek azpimarratuko dira:
- Gizarterako kultura ondareak duen balioa;
- ekonomiari egiten dion ekarpena; eta
- hura zaintzeak duen garrantzia etorkizuneko belaunaldiek gozatzeko aukera izan dezaten.
Europan egingo diren jarduerek (Bizkaiak haiekin bat egingo du gogotsu) ondarea kultura komun batekiko jabetze, harrotasun eta kidetasun balio onuragarrien sortzaile dela erakusteaz gain, herritarrak inplikatzea ere bilatuko dute gure identitatea lantzen duen eta gure eguneroko bizitzan ageri den ondare hau zaindu eta transmititzeko garaian.
Itzaleko ondarea: ezkutuan dagoen ondareari begiradak
Europako Urteak kultura ondarea zaindu, kudeatu eta berriz erabiltzeko modu adimentsuak sustatzen ditu. Horretarako, Europak Cultural Heritage: Where the past meets the future izeneko lelo komun bat abiarazi du, eta Bizkaian “Itzaleko ondarea: ezkutuan dagoen ondareari begiradak” titulua jarri diogu. Helburu argi batekin egin dugu: kultura ondarearen gaineko jarduerak 2018. urtean zeregin nagusi bihur daitezen. Hala, Bizkaiko kultura ondarea ikusarazi nahi izan dugu hainbat estrategia baliatuz:
- Jendearentzat normalean ireki gabe dauden edo irisgarri samarrak ez diren tokietara bisitak antolatzea. Ziortzako monasterioko gelak, La Naval fabrika, Munoa jauregiko barnealdea eta abar.
- Aldundiak, elkarteek eta kultura eragileek egiten duten kultura ondarea berreskuratzeko eta lehengoratzeko lana azpimarratzea. Zenbait elizatako erretaulak bisitatuko dira eta zaharberritzaileek haiei buruzko azalpenak emango dituzte; museoetako ondarea berreskuratzeaz ere hitz egingo da, besteak beste.
- Normalean ondaretzat jotzen ez ditugun elementuak berriz ezagutzea. Ondare bibliografiko eta dokumentalari buruzko erakusketak, ontzi historikoak berriz eraikitzeari buruzko hitzaldiak, musika-tresna historikoak erabiliz egindako organo kontzertuak beren kultur balioa azalduz...
- Nahita isilarazi den ondarea ikusaraztea: OEJak "Ondarea, emakumeen emaria” izenekoaz arduratuko dira bakarrik.
- Gure kultura ondarerako 2018. urtea funtsezko urte bihurtzen duten efemerideak nabarmentzea: Euskaldunako dikeak 150 urte, Bizkaiko Zubiak 125 urte…
Aukeraz betetako egutegia eta aparteko 35 ekintza baino gehiago 12 hilabetetan banatuta; haien bidez, herritarrei Bizkaiko kultura ondarearen ezkutuko alderdiak berriz ezagutzeko aukera eman nahi zaie eta etorkizunarekin bat egiteko ate nola bihurtzen den.
EGITARAUA
Urtean zehar
-
Kortak: kultura ondarea
Data 2018ko uztailaren 13tik 2019ko urtarrilaren 6rarte
Saroien sekretuak: gure mendietan dauden zirkulu perfektuak.
Bizkaiko mendi mazeletan ezkutuan dagoen ondarea ezagutzeko erakusketa: saroiak edo kortak bazkalekuetatik hurbil zeuden lursailak ziren, artaldeen eta artzainen babesleku izaten zirenak. Antzinako antolabideak dira, oraindik ere paisaian ezagutu eta ikus daitezkeenak.
Antolatzailea: Euskal Herria Museoa
-
Jacquard ehungailua ezagutzen
Data Hilabeteetako azken asteburuak
Aukera bakan eta paregabea, ehungintzara iraultza ekarri zuen makina hurbiletik ezagutzeko.
Hilabete bakoitzeko azken asteburuan, La Encartada lantegi museoko Jacquard alemaniar ehungailua garbitu eta sendotu behar dela baliatuta, asmakizun berezi hau hurbiletik eta era atseginean ezagutzeko aukera dugu, bai eta gure eguneroko bizimoduan erabiltzen dugun teknologiari nolako iraultza ekarri zion jakiteko ere.
Antolatzailea: La Encartada Fabrika Museoa
-
Soinu ondarea
Lekua Ekain, irail eta azaroan
Kultura ondarearen soinua.
Musika tresna hauek ezagututa, beren eraikitze konplexutasuna eta musika edertasuna miresteko modua izango dugu. Hain zuzen, edertasun hori zuzenean erakutsiko dute, errezitaldi labur baten eta zenbait azalpenen bidez.
Antolatzailea: Diego de Amezua Bizkaiko organoaren lagunen elkartea
Email soinuondarea@gmail.com
-
Industriaren aztarna, etorkizunaren arrastoa
Lekua Apirilaren 28an, irailaren 29an eta azaroaren 17an
Aukera ezin hobea, industria ondarearen etorkizunari buruz gogoeta egiteko.
Industri Ondare eta Herri Laneko Euskal Elkarteko adituek lagunduta, eguneroko paisaiak, baina pitin bat ezezagunak, bisitatuko ditugu, etorkizunaren ikuspuntutik: Zorrotzako Muturra, Naval, Ilgner eraikina eta 1. Labe Garaia, besteak beste. Hain zuzen, horiek guztiek aukera emango digute ikusteko industria ondareak nola lotzen dituen orainean, iragana eta geroa.
Antolatzailea: Industri Ondare eta Herri Laneko Euskal Elkartea
-
Paseoak Museoko lorategitik
Data Maiatzaren 18an, uztailaren 18an eta irailaren 14an
Urtaroekin eta botanikarekin lotutako paseoak Euskal Herria Museoan.
Museo honetako lorategian paseoan ibiltzea –gaur egun Europako Herrien Parkea bihurtua– gure herrialdean dauden lau baso motetan barneratzea da. Bisita honetan esperientzia integrala bizitzeko aukera izango da, lorategiak ezin hobeto ezagutzen dituzten adituek lagunduta, kultura ondarea, historia eta botanika batuko baititu.
Antolatzailea: Euskal Herria Museoa
-
Ondare zaharberritua: Bizkaiko erretaulak
Data Maiatzaren 26an, ekainaren 9an eta irailaren 8an
Etorkizunerako kontserbatu.
Hiru txango dira, gure lurraldeko erretaula ikaragarrienetako batzuk berraurkitzeko. Julen Zorrozua historialariak eta erretaula horiek zaharberritzen parte hartu zuten pertsonek lagunduta, erlijioko ondare gisa duten garrantzia eta beren balio artistiko, tekniko, material eta sinbolikoak ezagutzeko modua izango dugu.
Antolatzailea: Bizkaikoa
Email bizkaikoa.hedapena@bizkaia.eus
944 066 340 (8:00-15:00)
Apirila
-
Elkarlanean egindako zaharberritzea Meatzaritzaren Museoa Fundazioan
Data Apirilean zehar
Ondare ezezaguna eta boluntarioek berreskuratua.
Aldi baterako erakusketa honetan Meatzaritzaren Museoko boluntarioek, Sopuertako San Viator Lanbide Heziketako ikastetxearekin batera, zaharberritutako piezetako batzuk erakusten dira. Egileek lagunduta, meatzaritzako ondareko piezetan esku hartzeak dituen zailtasunak ezagutzeko eta zaharberritzea lanerako aukera moduan kontuan hartzeko aukera izango dugu.
Antolatzailea: Meatzaritzaren Museoa Fundazioan
Maiatza
-
Loperen hezurrak
Data Maiatzaren 12an
Auzitegiko zientziaren bidez iragana ezagutzeko aukera.
Jaiegun honetan –Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak El Pobaleko burdinolara eta Muñatonesko gaztelura egin zuen bisitaren oroitzapena egiteko jardunaldia–, Juan Manuel González Cembellín historialariak, Francisco Etxeberria auzitegiko medikuak eta Pedro Castaños paleontologoak ustez Lope Gartzia Salazarren gorpuzkinak aztertuko dituzte eta, hartara, nola egungo teknikek lagundu diezaguketen historia ezagutzean aurrera egiten erakutsiko digute.
Antolatzailea: El Pobaleko Burdinola
Email info@elpobal.com
-
Ibilbidea, meategiko galerietan
Data Maiatzaren 13an
Lurraren erraietako ondarea.
Bizkaiak ondare ezin aberatsagoa du lurpean. Bisita honek garai bateko meatze batera sartzea ahalbidetuko digu (oso gutxik bizi dezaketen esperientzia), bizkaitar meatzarien lana ezagutzeko, baina baita gure lurraldeko ondare geologikoa ere.
Antolatzaileak: Meatzaritzaren Museoa Fundazioa eta Burnia
-
Ziortzako monasterioaz ezagutzen ez duzuna
Data Maiatzaren 19an
Bisita berezia Ziortza barne pribatuetara.
Ez dugu beti izaten monasterio bateko gela edo barne guztietara sartzeko aukera. Simón Bolívar Museoak Ziortzako kolegio elizako sakristietara, hilerri pribatura eta lorategietara egingo den bisita berezi hau antolatu du. Halaber, sestan parte hatzeko aukera izango dugu, monasterioko komunitate honen eguneroko bizimodua ezagutzeko.
Antolatzailea: Simón Bolívar Museoa
-
Urpeko ondarea: Pobeña-Kobarongo kargategia
Data Maiatzaren 27an
Meatzaritzaren memoria berreskuratzea Muskizen.
Itsasoko ondarean espezialista den Xabier Armendariz arkeologoak lagunduta, Pobeña-Kobarongo mea kargategira joango gara. Helburua izango da ezagutzea nola urpeko esplorazioak lagundu dezakeen kultura ondarea ezagutzen eta testuinguruan kokatzen.
Antolatzailea: El Pobaleko Burdinola
Email info@elpobal.com
Ekaina
-
Munoa, bizileku burgesa
Data Ekainaren 3an
Ezohiko bisita Munoa jauregiaren barnealdera.
Gutxitan izaten dugu jauregi eta etxebizitzetako atarteetan, eskaileretan, geletan eta aretoetan ibiltzeko aukera. Bisita hauen bidez, zaharberritzeko lanak hasi aurretik jauregian sartu ahal izango gara, eta, hartara, aurreko mendeko Bilboko burgesiaren bizimodua bertatik bertara ezagutzeko modua izango dugu.
Antolatzailea: Barakaldoko Udala
Informazioa:
Email ezagutubarakaldocihma@barakaldo.orgIzen-ematea:
Barakaldotik H.A.Z.: 010 eta Barakaldotik kanpo: 944 789 200 -
Euskaldunako ponpa-etxola
Data Ekainaren 20an
Euskaldunako dikeen 150. urteurrena.
Bilboko Itsasadarra Itsas Museoak bere ateetatik harago eramango gaitu, salbuespen gisa, ponpa-etxolaren barnealdea erakusteko, Euskalduna lantegiaren dikeen ondoan. Ateraldia osatzeko, bisita egingo da Elorrietako ponpatze sistemara, bi instalazio horietako teknologia ezagutu eta alderatzeko.
Antolatzailea: Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa
Uztaila
-
Bisita ZAWP kultura eremua (Zorrotzaurre)
Data Uztailaren 7an
Etorkizuneko energia, eraikin industrial zahar batzuetarako
Zorrotzaurren zer ari den gertatzen jakitea da asmoa, kulturako eta sorkuntzako industria berriak industria auzo honetako nabe zaharrak lehengoratzean izaten ari diren garrantzia. Bide diren espazioak, berrerabiltzearen bidez, iraganarekin konektatzen gaituztenak eta etorkizunean proiektatzen gaituztenak.
Antolatzailea: ZAWP
Email produccion@zawp.org
-
100 urte arkeologia indusketak egiten Bizkaian
Data Uztailaren 21ean
Santimamiñetik Arkeologi Museora.
Jardunaldi berezia egingo da, Santimamiñe haitzuloan indusketak egiten hasi izanaren oroitzapena egiteko. Juan Carlos López Quintana bertako zuzendariak lagunduta, Aztarnategia bisitatuko dugu eta gero Arkeologi Museora joango gara. Museoan, hain zuzen, haitzuloan indusketa arkeologikoak egiten emandako 100 urteetan berreskuratutako materialak ikusteko aukera izango dugu (eskuarki ikertzaileen esku baizik egoten ez diren materialak). Iluntzean, silexa nola lantzen zuten erakusteko saio bat egin ondotik, kontzertu batez gozatzeko aukera izango da, haitzuloaren ahoan.
Antolatzailea: Santimamiñeko kobazuloak
-
Muñatonesko azpijokoak
Data Uztailaren 22an
Etorkizunera proiektatzen diren iraganeko itzalak.
Muñatonesko gazteluko eta El Pobaleko burdinolako historiako pertsonaia protagonistak hezurmamitu egingo dira egun horretan Kultura Ondarearen Europako Urte honetan lehenbiziko aldiz antzeztuko diren antzerki-bisita batzuen bidez. Dena den, errepikatzeko asmoa dago eta jarraipena izango dute etorkizunean.
Antolatzailea: El Pobaleko Burdinola
Email info@elpobal.com
-
Aitzindariak transbordadore-zubiak eraikitzen
Data Uztailaren 28an
Bizkaia Zubiaren 125. urteurrena.
Transferentzia teknologikoak munduko beste toki batzuekin lotzen gaitu, eta, era berean, gure lurraldera etortzen diren bidaiariei Bilboko itsasadarrean ongietorria egiten dien ondare altxorraz neurri handiagoan jabetzeko balio digu. Transbordadore Zubien gaineko Nazioarteko Biltzar batean gai horiek jorratuko dituzte, Argentinan, Alemanian, Frantzian eta Britainia Handian iraun duten beste 7 adibideen esperientzien bidez.
Antolatzailea: Bizkaia Zubia
Iraila
-
Gernikako arbolatik harago
Data Iraila
Zin egiteko ibilbidearen mugarriak ibiliko ditugu lehen aldiz.
Kultura Ondarearen Europako Urtearen arira, hiru eguneko kultura ibilbide bat hasiko dugu, urteroko hitzordu bihurtu nahi duguna. Zehazki, gaztelar errege-erreginek Bilbo eta Bermeo artean foruen zina egiteko eta, hartara, Bizkaiko Jauntxo izateko aitortza lortzeko egin behar izaten zuten arrastoei jarraituko die ibilbideak.
Antolatzailea: Bizkaikoa
Email bizkaikoa.hedapena@bizkaia.eus
944 066 340 (8:00-15:00)
-
Goitisolo baserriko harrizko dolarea
Data Irailaren 22an
Denboran ia fosildu den mahastizaintzako tradizioa.
Ibilbide hau eginda, mahatsondoen garai bateko aldaera batzuk, ustiatzeko metodo tradizionalak eta, Goitisolo baserriaren dolarearen aurrean, txakolina ekoizteko moduak ezagutuko ditugu. Mahastizaintzak baratzez, mahastiz eta mahatsaradiz edo parrapez bete du Bakioko paisaia, eta udalerriaren historia markatu du, oraintsukoa eta zaharragoa.
Antolatzailea: Txakolingunea
-
Bermeotar arrantzaleen itsas espezieak
Data Irailaren 25ean
Gure arrantzaleen ondare inmateriala
Memoria ere kultura ondarearen zati da, iraganaren eta geroaren arteko bidea. Hori dela-eta, Kultura Ondarearen Europako Urte honetan, proiektu zoragarri bat abiaraziko dugu: bermeotar arrantzaleek itsasoko espezie desberdinei ematen zizkieten izenak berreskuratu eta ezagutzea.
Antolatzailea: Arrantzaleen Museoa
Urria
-
Ondarea, emakumeen emaria
Data Urria
Ondarearen Europako Jardunaldiak, lehenbiziko aldiz generoaren ikuspuntutik.
Ondare ezkutu bat badago, ikusezin bihurtua, emakumeekin lotutakoa da. 2018 honetako Europako jardunaldien asmoa ondare hori berraurkitzea da, kultura ondasunen alderdi guztietatik (higigarriak, higiezinak edo immaterialak); Bizkaiko ondarea eraikitzean emakumeek izan duten betekizuna islatzen duten alderdietatik, hain zuzen.
Antolatzailea: Bizkaikoa
Email bizkaikoa.OEJ@bizkaia.eus
944 066 340 (8:00-15:00)
-
Ondarea paperean
Data Urria
Bibliografia eta dokumentu funtsen erakusketa.
Erakusketa honen bidez, Bizkaiko Foru Agiritegi Historikoaren eta Liburutegiaren funtsak erakutsi nahi dira, ondarearen alderditik, eta ez bakarrik informazio historikoaren euskarri moduan. Paperaren, tinten, tipografiaren, liburuak jostearen, kaligrafiaren balioa, ia ezezagun zaiguna, agerian geldituko da Ondare aretoan.
Antolatzaileak: Foru Agiritegia eta Foru Liburutegia
Azaroa
-
Euskaldunako lurrunontziak
Data Azaroaren 20an
Euskalduna enpresaren mugarri ezezagun eta ezohikoa.
Kontu ezaguna da Euskalduna enpresak altzairuzko itsasontziak egiten zituela. Baina oso gutxik dakite bertan egurrezko sei lurrunontzi egin zituztela. Lehenari Euskadi izena jarri zioten, Bermeora joan zen eta Euskaldunara atoiontzi moduan itzuli zen. Txalupa honen kopia eraikitzeko 2019an hasiko den proiektua aurkeztuko dugu.
Antolatzailea: Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa
-
Meatzaritza Museoa, dohaitzen bidez
Data Azaroaren 22an
Museoaren funtsak hobeki ezagutzeko erakusketa.
Museoetako bildumak ondareko piezak erostearen bidez eratzen dira, baina baita dohaitzen eta lagatzeen bidez ere. Eskuratzearen beste alderdi honen berri izateak bildumagile partikularrek ondareakontserbatu eta babestean duten garrantziaz hobeto ohartzen laguntzen digu.
Antolatzailea: Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa
Abendua
-
Kultura ondarea, etorkizuneko irakasgaia.
Data Abendua
Ondarearen betekizuna eta kulturarako eskubidea nabarmentzeko jardunaldia.
UNESCO Etxearekin elkarlanean antolatutako mintegia da, kultura ondareak gizarteari eta herritarroi egiten dizkigun ekarpenak mahai gainean jarriko dituena.
Antolatzailea: Bizkaiko Foru Aldundia
-
Arkeologia eta lurralde plangintzarako estrategiak XXI. menderako
Data Abenduaren 12an
Arkeologi Museoaren V. Mintegia..
Kultura Ondarearen Europako Urtean, Arkeologi Museoak eztabaida bat jarri nahi du mahai gainean arkeologiak XXI. mendeko gizartean duen betekizunari buruz. Horretarako, lau hizlari gonbidatu dira, gai hauen gainean dituzten esperientziak eta hausnarketak aurkezteko: arkeologiak hirien plangintza egitean duen betekizuna, lurraldearen antolamenduan eta, azken batean, etorkizuneko kultura paisaiak sortzean.
Antolatzailea: Arkeologi Museoa