Azken urteotan, osasun mentalak protagonismoa hartu du agenda publikoan. Estresa, antsietatea, isolamendua edo depresioa gero eta ohikoagoak diren esperientziak dira, eta udalerriek, eguneroko bizitzako funtsezko eragile diren aldetik, funtsezko zeregina dute ongizate emozionalaren prebentzioan eta zaintzan. Testuinguru horretan, udaleko kirol-politikak tresna baliotsuak dira herritarren osasun mentala hobetzeko.

Kirola tokiko politika publiko gisa

Udalaren kirol-politikak ez dira mugatzen lehia-kirola sustatzera. Komunitatean jarduera fisikoa sustatzera bideratutako estrategia, programa eta zerbitzuen multzoa da. Hona hemen ekintza-ildo nagusiak:

1. Instalazio irisgarriak eta seguruak sortzea eta mantentzea.
2. Hainbat kolektiborentzako doako edo diruz lagundutako jarduera fisikoak.
3. Adin, gaitasun eta gizarte-testuinguru guztietako pertsonei zuzendutako programa inklusiboak.
4. Tokiko kirol-erakunde eta -elkarteekin lankidetzan aritzea.

Politika horiek ikuspegi inklusiboarekin garatzen direnean, kirola eraldaketa sozialaren eta ongizatearen eragile bihurtzen da.

Kirola eta osasun mentala: ebidentziadun harremana

Ikerketa ugarik osasun mentalaren gaineko ariketa fisikoaren onurak bermatzen dituzte. Jarduera fisikoa erregulartasunez egiteak lagundu egiten du:

1. Estres, antsietate eta sintoma depresiboen maila murriztea.
2. Aldartea eta autoestimua hobetzea.
3. Lo egiteko eta elikatzeko ohitura osasungarriak sustatzea.
4. Interakzio soziala sustatzea eta isolamendua murriztea.
5. Erresilientzia eta egoera zailei aurre egiteko gaitasuna indartzea.

Bestela esanda, gorputza zaintzea burua zaintzea ere bada.

Zer egin dezakete udalerriek?

Osasun mentala kirol-politiketan txertatzeak perspektiba aldatzea dakar. Hona hemen tokiko gobernuek gara ditzaketen ekintza zehatz batzuk:

1. Ongizate emozionalean oinarritutako programak: Ibilaldiak, yoga, tai chi edo dantza bezalako jarduerak sustatzea, gorputzaren kontzientzia, emozioen kudeaketa eta lotura komunitarioa bultzatzen dituzten talde-dinamikekin batera.
2. Espazio seguruak eta inklusiboak: Lehiari ez, baizik eta parte-hartzeari, aniztasunari eta irisgarritasunari lehentasuna ematen dioten proposamenak diseinatzea. Hori bereziki garrantzitsua da ondoez psikikoa duten edo ahultasun-egoeran dauden pertsonentzat.
3. Teknikarien prestakuntza: Kirol-langileei tresnak eskaintzea ondoezaren seinaleak antzemateko, enpatiaz jokatzeko eta pertsona guztientzako errespetuzko espazio seguruak eta abegikorrak eskaintzeko.
4. Sareko lana: Udaleko hainbat arloren arteko lankidetza sustatzea, hala nola osasuna, hezkuntza, gazteria, gizarte-zerbitzuak eta kultura, programa integral eta iraunkorrak sortzeko.

Inspirazio-iturri diren ekimenak

1. "Kirola eta Ongizate Emozionala" (Espainia): udalek sustatutako tailerrak, jarduera fisiko moderatua eta dinamika psikoemozionalak uztartzen dituztenak. Adibideak: "Mugitu" programa, "#LosQueRompenElCírculo: Kirola eta ongizate emozionala haurrentzat" eta "Ongizate emozionalerako jarduera fisikoko tailerra".

2. Green Gym (Erresuma Batua): osasun fisikoa eta mentala hobetzeko naturan jardutea sustatzen duten proiektu komunitarioak.

3. OMEren kanpainak, hala nola "Move for Mental Health", kirola emozioak zaintzeko estrategietan integratzen duten politika publikoak proposatzen dituztenak.

Abiadura handian aurrera doan gizartean, inoiz baino garrantzitsuagoa da kirolak zaintza-, topaketa- eta ongizate-gune gisa duen balioa berreskuratzea. Udalerriek aukera dute — baita erantzukizuna ere — aldaketa hori zuzentzeko, pertsona guztien ongizate integrala erdigunean jarriko duten kirol-politikak garatuz.